سانتی مانتالیسم یعنی چه؟

از دوران کودکی به یاد دارم که در کلام بزرگترها، واژه «سانتی مال» یا «سانتال مانتال» را با کمی زیر و زبر و بالا پایین لهجه، میشنیدم. از همان ابتدا هم کلمه غریبی بود که چون مفهومش در سن و سال کودکانه ما نمی گنجید، معنایش هم حواله میشد به «بزرگ که بشی میفهمی!!»و حالا هم بزرگ شدیم.... 

---

  واژه «سانتی مال» sentimental   از آن دست واژه هایی است که همگان پیش از آنکه معنای آن را بدانند، از آن استفاده می کنند و معنای اصطلاحی آن، با معنای واقعی اش ، تفاوت بسیار دارد. به لحاظ تاریخی، سانتی مانتالیسم، پدیده ای متعلق به قرن ۱۸ است. دورانی که در آن شرایط اجتماعی،گونه ای خاص از روابط بین فردی را به وجود آورده بود که در آن، محور اصلی روابط، خصوصاً روابط زنان و مردان، مسائل جنسی بود و در نتیجه آن، مضمون بسیاری از آثار ادبی عصر و دوران را ، روابطی خارج از چارچوب روابط متعارف تشکیل می داد. در چنین فضایی بود که سانتی مانتالیسم برای مبارزه با به ابتذال کشیده شدن عشق و روابط عاطفی بوجود آمد. سانتی مانتالیسم می خواست به عشق تقدس ببخشد و آن را از امری صرفاً مادی و بی قاعده و قانون، تبدیل به نوعی عمل معنوی و الهی کند. در همین دوران بود که رمانهایی با محور عشق نوشته شد و نویسندگان سانتی مال کوشیدند با تمرکز بر قداست عشق و تأکید بر وفاداری مطلق و حتی انکار امکان تکرار تجربه عاشقانه، عشق را از آن حالت دستمالی شده و مبتذل خارج کنند.

در دانشنامه آزاد ویکی پدیا آمده است:

احساساتی‌گری یا احساسات‌گرایی عبارت است از انتظار چنان واکنشی عاطفی از خواننده یا بیننده که با موقعیت موجود تناسبی نداشته باشد یا در آن اثر، زمینه لازم برای آن فراهم نشده باشد. این تعبیر به دو معنا به کار می‌رود:افراط در بروز هیجانات، به ویژه تحریک عواطف به منظور لذت بردن از آن و نیز ناتوانی در ارزیابی عقلانی احساسات.

البته در فرهنگ عامیانه و اصطلاح فارسی، معنای متفاوتی از منظور نظر نویسندگان قرن 18 میلادی برداشت میشود.  در فرهنگ معین آمده است:
۱ - دارای ظاهری آراسته و رفتاری همراه با ظرافت . ۲ - دارای روحیه ای ظریف و احساساتی

واضح است که این مفهوم در زبان فارسی تاحدی بار کنایی و طعنه آمیز را باخود حمل میکند و میتوان بخوبی رگه هایی از تمسخر اجتماعی توسط کوچه و بازار را در آن دید که متوجه «فرنگ رفته ها» و «تحصیلکرده های»زمان مشروطه و بعد از آن است. درک عمومی مردم ایران نیز با تعریف وارد در فرهنگ معین تناسب کامل دارد. وقتی درباره کسی اصطلاحاً میگوییم «سانتی مانتال» است، بطور ضمنی میخواهیم او را بطرزی کنایی یا لااقل خارج از عرف اجتماعی، پیرو مد، شیک پوش، لوس، نازنازی و نازک نارنجی معرفی کنیم. این لغت در تضاد با لغاتی نظیر چغر، خاکی، افتاده، قرص و آبدیده و امثالهم بکار می رود.